رشته های مهندسی کامپیوتر و فناوری اطالعات ( آی تی ) در دهه های اخیر به یکی از پرتقاضاترین و پردرآمدترین
حوزه های کاری در جهان تبدیل شده اند. پیشرفتهای سریع فناوری و افزایش وابستگی کسب و کارها و صنایع مختلف به
فناوری اطلاعات، این رشته ها را در کانون توجه دانشجویان و کارفرمایان قرار داده است. در ادامه، به بررسی بازار کار
این رشته ها در جهان و ایران و همچنین تاثیر وضعیت اقتصادی ایران بر این حوزه میپردازیم.
وضعیت بازار کار مهندسی کامپیوتر و ( آی تی ) در جهان
در سطح جهانی، مهندسان کامپیوتر و متخصصان ( آی تی ) در حوزههای متنوعی مانند توسعه نرم افزار، امنیت سایبری،
تحلیل داده، هوش مصنوعی و مدیریت شبکه فعالیت دارند. برخی از دلایل محبوبیت این رشته ها عبارتند از:
.1 تقاضای بالا :با توجه به رشد سریع تکنولوژی، شرکت ها به طور مداوم به دنبال نیروهای متخصص در
زمینه های مرتبط با فناوری هستند.
.2 درآمد مناسب :حقوق و مزایای شغلی در این حوزه، به خصوص در کشورهای پیشرفته، از میانگین درآمد سایر
رشتهها بالا تر است.
.3 انعطاف پذیری کاری :بسیاری از شغلها در این حوزه امکان دورکاری و همکاری از راه دور را فراهم میکنند.
بر اساس گزارش های بین المللی، کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، آلمان و استرالیا از جمله مقاصد محبوب برای
متخصصان این رشته هستند. شهرهایی مانند سیلیکون ولی در آمریکا، برلین در آلمان و تورنتو در کانادا به عنوان مراکز
اصلی فناوری اطالعات و مهندسی کامپیوتر شناخته میشوند. برای مثال:
• سیلیکون ولی ( Silicon Valley ) مقر بسیاری از شرکتهای فناوری بزرگ مانند گوگل، اپل و فیسبوک است
که فرصت های شغلی گستردهای برای متخصصان این حوزه فراهم میکند.
• برلین :یکی از مراکز استارتاپی در اروپا است که به ویژه در زمینه هوش مصنوعی و تحلیل داده فعالیت میکند.
• تورنتو :به دلیل سیاست های مهاجرتی مناسب، مقصد جذابی برای متخصصان فناوری از سراسر جهان است.
حقوق در جهان:
• برنامه نویسان: به طور متوسط ساالنه 70,000 تا 120,000 دلار ( بسته به تخصّص و مکان )
• متخصصان امنیت سایبری: 90,000 تا 150,000 دالر در سال
• تحلیلگران داده: 80,000 تا 130,000 دالر در سال
• متخصصان هوش مصنوعی: 100,000 تا 180,000 دلار در سال
وضعیت بازار کار مهندسی کامپیوتر و ( آی تی ) در ایران
در ایران نیز، تقاضا برای فارغ التحصیلان رشته های مهندسی کامپیوتر و ( آی تی ) در سالهای اخیر افزایش یافته است.
برخی از حوزه هایی که در ایران مورد توجه قرار دارند عبارتند از:
.1 برنامه نویسی و توسعه نرم افزار :نیاز به برنامه نویسان ماهر در زمینههای مختلف مانند طراحی وب،
اپلیکیشن های موبایل و سیستم های تحت وب بسیار زیاد است.
.2 امنیت شبکه و اطالعات :با توجه به افزایش حمالت سایبری، شرکت ها و سازمان ها نیاز به متخصصانی در این
زمینه دارند.
.3 تحلیل داده و هوش مصنوعی :شرکت ها به دنبال تحلیلگران داده هستند که بتوانند از اطلاعات برای
تصمیمگیری های استراتژیک استفاده کنند.
حقوق در ایران:
• برنامه نویسان: بین 15 تا 40 میلیون تومان در ماه
• متخصصان امنیت سایبری: 20 تا 50 میلیون تومان در ماه
• تحلیلگران داده: 18 تا 30 میلیون تومان در ماه
• متخصصان هوش مصنوعی: 25 تا 60 میلیون تومان در ماه
تاثیر وضعیت اقتصادی ایران بر بازار کار
با وجود تقاضای باال، وضعیت اقتصادی و نوسانات ارزی در ایران، چالش هایی را برای متخصصان این حوزه به وجود
آورده است:
.1 محدودیت های ارزی و تحریمی :این محدودیت ها باعث شده اند که برخی از شرکت های بین المللی نتوانند در ایران
فعالیت کنند، اما از طرفی فرصت هایی برای استارتاپ های داخلی ایجاد کرده اند.
.2 حقوق و مزایا :در مقایسه با کشورهای پیشرفته، حقوق پرداختی در ایران کمتر است، اما با این حال، شغل های
فناوری اطلاعات از بسیاری از مشاغل دیگر در ایران پردرآمدتر هستند.
.3 کمبود فرصتهای شغلی :یکی از مشکالت اصلی در ایران، محدودیت در تعداد موقعیت های شغلی موجود برای
فارغ التحصیلان است. بسیاری از شرکت ها به دلیل شرایط اقتصادی یا کاهش بودجه توانایی جذب نیروهای جدید
را ندارند.
فریلنسری به عنوان یک راهحل
یکی از روشهای مهم برای جبران کمبود فرصتهای شغلی در ایران، روی آوردن به فریلنسری است. فریلنسری به
افراد این امکان را میدهد که به صورت پروژهای و از راه دور با شرکت های داخلی و خارجی همکاری کنند. مزایای
فریلنسری عبارتند از:
.1 دورکاری :نیازی به حضور فیزیکی در محل کار نیست.
.2 دسترسی به بازار جهانی :افراد میتوانند با شرکتها یا کارفرمایان خارجی همکاری کنند و درآمد دلاری داشته
باشند.
.3 انعطافپذیری :امکان مدیریت زمان و انتخاب پروژههای دلخواه.
البته، فریلنسری نیازمند تقویت مهارتهای ارتباطی، تسلط به زبان انگلیسی و توانایی بازاریابی شخصی است.
راهنمایی برای دانشآموزان در انتخاب رشته
برای دانش آموزانی که قصد دارند رشته های مهندسی کامپیوتر یا ( آی تی ) را انتخاب کنند، توجه به موارد زیر ضروری
است:
.1 عالقه و استعداد :موفقیت در این رشته نیازمند عالقه به یادگیری مداوم و مهارت در حل مسائل است.
.2 مهارت های تکمیلی :عالوه بر تحصیل، یادگیری مهارتهای عملی مانند برنامه نویسی، طراحی وب و کار با
ابزارهای تحلیل داده ضروری است.
.3 زبان انگلیسی :بسیاری از منابع آموزشی و فرصت های شغلی به زبان انگلیسی هستند؛ بنابراین، تقویت زبان
اهمیت زیادی دارد.
.4 انعطافپذیری :با توجه به تغییرات سریع در دنیای فناوری، دانشجویان باید آماده یادگیری تکنولوژیهای جدید
باشند.
نتیجهگیری
رشتههای مهندسی کامپیوتر و ( آی تی ) در جهان و ایران از آینده شغلی خوبی برخوردارند. با وجود چالش های اقتصادی
در ایران و کمبود فرصتهای شغلی، فریلنسری میتواند یک راه حل مناسب برای متخصصان این حوزه باشد.
دانشآموزانی که به این حوزه عالقه مند هستند، با تلاش و یادگیری مهارتهای کاربردی میتوانند در این زمینه به موفقیت
دست پیدا کنند.

نوشته ی محمد طاها عارف نظری